Nieuws

De Binnenstad: Jazeker, de Hypotheker!

Inspiratie uit het buitenland voor Nederlandse binnensteden? Oedsen Boersma noemt Parijs en Stockholm. In een column voor DNWS stelt hij dat binnensteden baat hebben bij meer kosten(posten). Maar dan wel vanuit een ander verdienmodel en waardepropositie. Lees hier zijn artikel.

Parijs. Zeker de helft van mijn vakcollega’s en vrienden is er het afgelopen jaar geweest. Stuk voor stuk kwamen ze terug met jubelverhalen over de radicale veranderingen in de stad. Parijs is vergroend, er is meer ruimte en rust in de openbare ruimte en de sfeer is er ook overduidelijk verbeterd. Zelf was ik deze zomer in Stockholm en was verrast dat deze stad (ca 2x Amsterdam) zoveel meer ruimte en kwaliteit biedt voor verblijven en dat het water er zoveel beter en leuker wordt benut dan in ons eigen waterrijke land.

SITE Binnenstad column Oedsen Stockholm

Beide steden maken duidelijk dat een binnenstad bij uitstek de plaats is die de drijvende kracht van de stad weerspiegelt en symboliseert. Het is meer is dan een geografisch en economisch hart van een stad of regio. Het is het visitekaartje, de multiplier, het kruispunt van wegen in letterlijke en figuurlijke zin. Zulke kern-proposities zijn echter haast nooit het uitgangspunt in binnenstadsdebatten.

Natuurlijk zijn velen er wel van overtuigd dat de binnenstad meer is of zou moeten zijn dan 140 winkels en een paar parkeergarages. En uiteenlopende clubs en initiatieven zijn wel degelijk druk met transformaties en nieuwe kansen. Maar die worden toch vooral opgediend als bijgerecht; er wordt niet naar gehandeld.

Verandering van het speelveld richting meer publieke waarde(n) vergt politieke lef en brede, maatschappelijke steun. Men moet de homo economicus-pet durven afzetten.

We hebben bewust of onbewust een systeem geschapen waarbij eigenaarschap en zeggenschap is overgedaan aan Jan en Alleman. Het reilen en zeilen van de binnenstad vanuit programmering, inrichting, marketing is gericht op de homo economicus. De homo sociologicus wordt hier bepaald niet wakker geschud, laat staan dat er ruimte is voor andere gedragsvormen (ecologisch, emotioneel of altruïstisch).

De binnenstad is verregaand geprivatiseerd. Focus op de korte termijn en op aandeelhouderswaarde zijn daarmee dominant – op de voorgrond of op de achtergrond. Verandering van het speelveld richting meer publieke waarde(n) is niet eenvoudig, leren we uit andere branches (bv zorgsector, spoorbedrijf, luchtvaart). Het vergt politieke lef en brede, maatschappelijke steun. Men moet de homo economicus-pet durven afzetten.

SITE Binnenstad column Oedsen Parc_Rives_de_Seine

De ontwikkeling van de binnenstad wordt vaak als complex betiteld. Vanuit sturingsmechanisme, bestaande belangen, de historische context en de gevoeligheid voor ‘Paroolse koppen’ is dat verklaarbaar. De neiging is om het simpel en behapbaar(der) te maken. Focus op beperkt straat- of deelgebied-niveau, separate thematische ingrepen (bv toerisme, branchering, wonen boven winkels) en eindeloos inspireren, faciliteren en toolkitten om bestaande belangen maar niet in de wielen te rijden.

Allemaal vanuit goede bedoelingen, maar om de fundamentele weeffouten, de lange termijn bedreigingen en onbenutte kansen van de binnenstad echt te adresseren, moeten we stoppen met zachte heelmeesters. We moeten durven de complexiteit vol te omarmen. Zoals de Fransen en de Zweden doen. Zie hoe in Parijs en Stockholm het verruimde binnenstedelijk gebied zichzelf opnieuw heeft uitgevonden en op alle fronten floreert.

Ik vermoed dat bij de lezer de koopman al om de hoek komt kijken. Wat moet dat allemaal wel niet kosten? Antwoord: Heel veel.
De binnenstad van nu heeft baat bij meer kosten(posten). Vanuit een ander verdienmodel en waardepropositie. Op naar een binnenstedelijke GreXL.

Jazeker, de Hypotheker!
Een hypotheek op een toekomstbestendige binnenstad.

Oedsen Boersma, 2025

 

Beeld 1: Marieviksbadet, in wijk Liljeholmen, onderdeel van de waterfront ontwikkeling in Stockholm. (Eigen foto)
Beeld 2: Autovrije Seine-oever, Parijs. Guilhem Vellut. Creative Commons Attribution 2.0 Generic; https://flickr.com/photos/22539273@N00/33789950794

B